Vụ tranh chấp thương hiệu mắm “Dì Cẩn” tại Đà Nẵng đã thu hút sự quan tâm của dư luận trong thời gian gần đây. Bà Nguyễn Thị Cẩn, chủ cơ sở mắm “Dì Cẩn”, cùng con gái là bà Trương Thị T.M, đã đệ đơn tố cáo ông Trương Thành Nam, người tự nhận là “con trai Dì Cẩn”, về hành vi xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp liên quan đến nhãn hiệu “Dì Cẩn”.
Trong đơn tố cáo gửi cơ quan chức năng, bà Trương Thị T.M. (47 tuổi, trú tại Hải Châu, Đà Nẵng), thay mặt mẹ mình là bà Nguyễn Thị Cẩn – người nổi tiếng với thương hiệu mắm đặc sản miền Trung mang tên “Dì Cẩn” – đã tố cáo ông Trương Thành Nam (56 tuổi), đại diện pháp luật thương hiệu mắm Tuyết Hạnh “Con trai Dì Cẩn”. Bà M. cho rằng ông Nam đã mạo nhận là con trai bà Nguyễn Thị Cẩn, chủ nhãn hiệu mắm “Dì Cẩn”, để thực hiện các hành vi trái pháp luật, gây tổn hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của gia đình bà Cẩn. Đồng thời, bà M cũng đề nghị cơ quan chức năng thu hồi và hủy bỏ căn cước công dân đã cấp cho ông Nam.
Sau khi tiếp nhận đơn, các cơ quan chức năng đã phản hồi, cho biết một số nội dung bà M. nêu chưa có cơ sở xác thực.
Trước đó, với nội dung tương tự, Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu và môi trường thuộc Công an tỉnh Quảng Nam trong văn bản trả lời cũng xác nhận rằng ông Trương Thành Nam và bà Nguyễn Thị Cẩn có quan hệ mẹ con ruột. Do mối quan hệ này, ông Nam đã sử dụng cụm từ “Con trai Dì Cẩn” làm nhãn hiệu trên các sản phẩm mắm của cơ sở Tuyết Hạnh để bán ra thị trường.
Trong đơn gửi Công an TP Đà Nẵng, đại diện bà Cẩn khẳng định rằng bà Nguyễn Thị Cẩn có sáu người con và không nhận ai làm con nuôi. Sáu người con của bà, trong đó người con đầu sinh vào tháng 11-1968, không trùng ngày sinh với ông Trương Thành Nam, cũng sinh vào tháng 11-1968. Theo bà M., nếu ông Nam tự nhận là con đẻ, điều này vô lý vì trong cùng một năm không thể sinh hai người con cách nhau vài ngày.
Nguyên nhân dẫn đến tranh chấp
Bà Nguyễn Thị Cẩn là người sáng lập thương hiệu mắm “Dì Cẩn” và đến nay đã trở thành cái tên quen thuộc trên khắp cả nước, đặc biệt là ở miền Trung. Gia đình bà chọn tên “Dì Cẩn” thay vì các danh xưng khác như “mẹ Cẩn,” “bà Cẩn,” hay “cô Cẩn” vì tên gọi này tạo cảm giác gần gũi, thân thuộc như người quen.
Theo thông tin tìm hiểu, gia đình bà Cẩn và ông Trương Thành Nam có mối quan hệ từ lâu. Trước đây, trong quá trình làm ăn, gia đình bà đã tạo điều kiện để ông Nam tham gia vào một công đoạn trong chuỗi sản xuất sản phẩm mắm “Dì Cẩn”. Nhãn hiệu “Dì Cẩn” cho các dòng mắm của gia đình bà đã được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cấp giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu vào năm 2009 và tái cấp lần thứ nhất vào năm 2017.
Các sản phẩm mắm mang tên Con trai Bà Cẩn bán trên thị trường – Ảnh: THÁI BÁ DŨNG
Vào tháng 2-2024, Công an tỉnh Quảng Nam nhận được đơn tố cáo từ gia đình bà Nguyễn Thị Cẩn, cho rằng ông Trương Thành Nam – đại diện cơ sở sản xuất mắm Tuyết Hạnh “Con trai Dì Cẩn” tại thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam – có hành vi xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp.
Sau khi tiếp nhận đơn, Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu, môi trường của Công an tỉnh Quảng Nam đã tiến hành kiểm tra hoạt động sản xuất tại cơ sở này.
Tại thời điểm kiểm tra, lực lượng chức năng phát hiện cơ sở mắm Tuyết Hạnh “Con trai Dì Cẩn” đang sản xuất nhiều loại mắm mang nhãn hiệu “Con trai Dì Cẩn,” với tổng số 2.968 sản phẩm đã hoàn thiện trong chai, lọ. Trong kho cũng có nhiều vật tư để sản xuất bao bì, như nắp chai, vỏ chai, băng keo và các nhãn mác có dấu hiệu tương tự.
Công an Quảng Nam xác định rằng, tại thời điểm kiểm tra, cơ sở mắm Tuyết Hạnh “Con trai Dì Cẩn” đã sử dụng nhãn hiệu “Con trai Dì Cẩn,” trùng lặp với nhãn hiệu “Dì Cẩn” mà gia đình bà Nguyễn Thị Cẩn đã được cấp giấy chứng nhận đăng ký.
Ông Trương Thành Nam đã gắn nhãn hiệu “Con trai Dì Cẩn” lên sản phẩm mà không có sự trao đổi hay cho phép của bà Nguyễn Thị Cẩn, và việc sử dụng nhãn hiệu này cũng chưa được đăng ký với cơ quan chức năng.
Kết quả giám định của Viện Khoa học Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) xác định rằng việc sử dụng nhãn dán “Con trai Dì Cẩn” đã xâm phạm quyền đối với nhãn hiệu “Dì Cẩn.” Công an tỉnh Quảng Nam đã chuyển hồ sơ vụ việc sang Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Quảng Nam.
Dựa trên Nghị định 99/2013/NĐ-CP của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực sở hữu công nghiệp và Nghị định 126/2021 sửa đổi, bổ sung quy định về xử phạt hành chính trong lĩnh vực sở hữu công nghiệp, tiêu chuẩn đo lường, chất lượng sản phẩm và hàng hóa, ngày 12-4-2024, Chánh Thanh tra Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Quảng Nam đã ra quyết định xử phạt hành chính hộ kinh doanh mắm Tuyết Hạnh “Con trai Dì Cẩn” với số tiền 24 triệu đồng và yêu cầu tiêu hủy các vật tư vi phạm.
Sau khi quyết định xử phạt có hiệu lực, toàn bộ sản phẩm vi phạm đã được tiêu hủy.
Vụ tranh chấp thương hiệu mắm “Dì Cẩn” là một trường hợp phức tạp liên quan đến quyền sở hữu trí tuệ và quan hệ gia đình. Việc xác định rõ ràng quyền sở hữu và sử dụng nhãn hiệu là cần thiết để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các bên và đảm bảo trật tự trong hoạt động kinh doanh.
Chuyển từ “Con trai Dì Cẩn” sang “Con trai Bà Cẩn” và “Cẩn Con”
Sau khi bị xử phạt về nhãn hiệu “Con trai Dì Cẩn,” trên thị trường gần đây đã xuất hiện các dòng sản phẩm mắm mới với tên gọi như “Con trai Bà Cẩn” và “Cẩn Con,” cùng nơi xuất xứ, số điện thoại, và thông tin chủ thương hiệu, khiến nhiều người tiêu dùng bối rối vì các tên gọi vừa lạ lại vừa quen thuộc.Trao đổi với phóng viên, đại diện cơ sở mắm Tuyết Hạnh xác nhận rằng nhãn hiệu “Con trai Bà Cẩn” và “Cẩn Con” là của cơ sở mình, còn “Con trai Dì Cẩn” hiện đã ngừng bán sau khi bị xử phạt.
“Việc kiện tụng là chuyện của họ, chúng tôi chỉ làm việc với Nhà nước,” ông Trương Thành Nam nói. Một đại diện khác của mắm Tuyết Hạnh cho biết, đúng sai như thế nào đã có cơ quan chức năng xử lý và tên gọi “Dì Cẩn” hay “Bà Cẩn” vốn phổ biến ở miền Trung, không thuộc độc quyền của một cá nhân nào.