Sở hữu trí tuệ có mang tính toàn cầu?


Nhiều doanh nghiệp tin rằng chỉ cần nộp đơn đăng ký bảo hộ nhãn hiệu, sáng chế hay kiểu dáng công nghiệp ở nước sở tại thì họ sẽ nhận được sự bảo hộ trên toàn thế giới. Nhưng thực tế, đây là một hiểu lầm.

Quyền Sở hữu trí tuệ là “quyền có tính lãnh thổ”, nghĩa là chúng thường chỉ được bảo hộ trong lãnh thổ một nước hoặc trong lãnh thổ một khu vực (Ví dụ: trong lãnh thổ các nước thành viên của Tổ chức Sở hữu trí tuệ Châu Phi (OAPI) nơi đăng ký và nhận được sự bảo hộ. Do đó, doanh nghiệp đăng ký bảo hộ sáng chế, nhãn hiệu hay kiểu dáng công nghiệp hợp pháp ở thị trường nội địa sẽ không được bảo hộ ở thị trường xuất khẩu, trừ khi các quyền đó đã được đăng ký và được cấp bởi cơ quan sở hữu trí tuệ quốc gia (hoặc khu vực) của thị trường xuất khẩu có liên quan.

Tuy nhiên có một số ngoại lệ đối với nguyên tắc này:

Thứ nhất, ở một số nước (chủ yếu là các nước có hệ thống pháp luật dựa trên “thông luật” như: Ôxtrâylia, Ấn Độ, Vương quốc Anh và Hoa Kỳ), nhãn hiệu có thể được bảo hộ thông qua việc sử dụng. Nghĩa là, khi nhãn hiệu đã được sử dụng trong lãnh thổ một nước có liên quan, nó sẽ nhận được sự bảo hộ ở một mức độ nhất định ngay cả khi chưa đăng ký.

Thứ hai, với các quyền không yêu cầu tuân thủ các thủ tục hành chính để có được sự bảo hộ (như quyền tác giả và quyền liên quan) thì không cần phải đăng ký để nhận được sự bảo hộ ở nước ngoài, Quyền tác giả, tác phẩm văn học hoặc nghệ thuật (nhóm tác phẩm kể cả phần mềm máy tính) được bảo hộ tự động ngay khi tác phẩm được tạo ra, hoặc ở một số nước, ngay khi tác phẩm được định hình dưới dạng vật chất bất kỳ. 

Liên quan đến việc bảo hộ ở nước ngoài, một tác phẩm được công dân hoặc cư dân của một nước là thành viên của Công ước Berne về bảo hộ tác phẩm văn học và nghệ thuật hoặc thành viên của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) tạo ra sẽ được bảo hộ tự động ở tất cả các nước thành viên khác của Công ước Berne hay WTO. Hiện nay, tổ chức này có hơn 150 nước thành viên. 

Tuy nhiên, trong tất cả các trường hợp khác, việc nộp đơn đăng ký bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ là một điều kiện tiên quyết quan trọng để nhận được sự bảo hộ ở nước khác. Thông thường, đối với bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ, việc sớm áp dụng các biện pháp bảo hộ là rất quan trọng.

Những doanh nghiệp xuất khẩu cần chú ý về những vấn đề sau:

– Đáp ứng thời hạn nộp đơn đăng ký bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ ở nước ngoài;

– Hạn chế việc bộc lộ để tránh bị sao chép hay bắt chước;

– Phát hiện kịp thời liệu sản phẩm định xuất khẩu có xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ của chủ sở hữu quyền khác hay không để tránh việc kiện tụng tốn kém hoặc không thể đưa sản phẩm đến với thị trường mong muốn.

Để quá trình đăng ký bảo hộ sở hữu trí tuệ ở nước ngoài được diễn ra thuận lợi, các tổ chức, cá nhân cần tìm đến các đơn vị cung ứng dịch vụ sở hữu trí tuệ uy tín để được tư vấn và hỗ trợ một cách tốt nhất.